Beste lezer,
Welkom bij mijn nieuwsbrief Over Morgen. Een nieuwsbrief waarin ik iedere twee weken in ga op ontwikkelingen en innovatie in de regionale journalistiek.
Als het over online journalistiek gaat, dan gaat het vaak over nieuwe vertelvormen. Je hebt andere manieren tot je beschikking om een verhaal te vertellen. En dat maakt het allemaal veel minder rigide dan bij de papieren krant waar het denken toch altijd in hokjes is: onderopjes, tweekolommers, pagina-openingen en spreads. Paar honderd woorden tekst, foto erbij en hopen dat het allemaal op de pagina past.
Nee, dan de vrijheid van online. Je kan zoveel of zo weinig doen als je wilt. Maar eerlijk is eerlijk, ook online vallen media terug in immer dezelfde groef. Kijk maar naar hoe zo’n beetje elke nieuwssite de inval van Rusland in Oekraïne aanpakt. Er komt een dossier, er volgt een barrage aan berichten vanuit elke denkbare invalshoek en er wordt hoe dan ook een liveblog opgetuigd. Want bij een crisis hoort in de online journalistiek altijd een liveblog.
Maar is een liveblog eigenlijk wel zo’n goede keuze bij zulke grote gebeurtenissen?
Een oorlog is geen wedstrijd
Een liveblog breng je in stelling als er heel erg veel informatie is die je snel bij je publiek wilt brengen om hen op de hoogte te houden, zonder dat ze zelf continu aan de bron die informatiestroom hoeven te volgen en filteren. Bij een voetbalwedstrijd werkt dat perfect. Je kan de wedstrijd op hoofdlijnen volgen zonder dat je in het stadion hoeft te zitten.
Maar de meeste crises zijn geen voetbalwedstrijden. Een voetbalwedstrijd heeft een duidelijk begin en een einde. Bovendien weet het publiek wat het kan verwachten: nooit meer dan tweeëntwintig spelers op het veld, goals, overtredingen, gemiste kansen. En voor iedereen is duidelijk welk belang die gebeurtenissen hebben in het verloop: als je meer goals maakt dan de tegenstander win je. Kortom: het is voorspelbaar.
Juist dat maakt een liveblog zo ongeschikt voor een crisis. Want aan een crisis is alles onvoorspelbaar. We weten niet wanneer de oorlog in Oekraïne eindigt, of de verovering van die ene stad de slag doet kantelen, welke nieuwe krachten zich ermee gaan bemoeien, wat wie wel of niet gaat zeggen en hoe belangrijk dat dan is. En dat maakt een liveblog onleesbaar. Want wat als alles belangrijk en onbelangrijk tegelijk kan zijn? Hoe blijf je dan in hemelsnaam op de hoogte?
Gids je publiek door de nieuwsstroom
Bij de Leeuwarder Courant leerden we deze les in de eerste dagen van 2019 toen vrachtschip MSC Zoe tijdens een storm op de Noordzee tientallen containers verloor die opensprongen waardoor overal op de Waddenkust rommel aanspoelde. Van tuinsets tot speelgoedpaardjes en granulaat, hele kleine plastic korreltjes die je bijna niet meer uit het zand kunt krijgen.
Update na update vuurden we met ons liveblog de wereld in. En de bezoekerscijfers gingen huizenhoog, want bij ons moest je zijn om deze ramp te volgen. Alleen, na twee dagen wisten we zelf ook niet meer wat er allemaal gebeurd was. Vanaf dat moment begonnen we naast ons liveblog met een dagelijkse update met het belangrijkste nieuws over de containerramp. Daarin niet live elke aangespoelde container, spontane opruimactie of bezorgde expert maar een samenvatting: vandaag spoelde rommel aan op deze stranden, op dit eiland zijn ze al begonnen met een grote opruimactie en volgens deze hoogleraar is de kans op langdurige schade aan de natuur heel groot.
Die aanpak gaf rust en overzicht. Voor ons als journalisten maar ook voor de lezer. Die hoefde niet langer zelf alles bij elkaar te trekken en te beoordelen en kon vanuit het overzicht op zoek naar verdieping.
Wat zoekt de lezer tijdens een crisis?
Met een liveblog ga je ervan uit dat lezers een extreme behoefte hebben om bij te blijven. Die extreme behoefte is er echter maar heel erg kort. We kunnen ons niet zo lang concentreren op een continue stroom informatie. Probeer maar eens na vier uren CNN kijken samen te vatten wat je gezien hebt. Onmogelijk.
Lezers zoeken tijdens een crisis juist naar houvast: vertel ze daarom wat ze moeten weten en laat ze niet dolen in liveblogs zonder einde met onnoemelijk veel links en zijpaden. De NOS doet dat momenteel heel goed. Naast hun liveblog pakken ze regelmatig de gebeurtenissen samen in een overkoepelend bericht.
Als medium vervul je op deze manier direct de belangrijkste nieuwsbehoefte die lezers tijdens een crisis als deze hebben want ze willen weten wat er speelt.
Uiteindelijk is dat ook in je eigen voordeel. Want eenmaal goed geïnformeerd staan de lezers van dat overzicht misschien ook wel meer open voor je andere meer onderscheidende kopij. En lezen ze dat belangrijke maar ook best ingewikkelde achtergrondstuk wel. Zonder dat ze op het einde denken: mooi verhaal, maar ik snap er nog steeds niks van.
Als het als medium jouw missie en visie is om die onderscheidende verhalen te hebben: waarom zou je dan zelfs een liveblog nog optuigen? Stop ermee en wees de gids die je lezers nodig hebben.
Vond je deze nieuwsbrief interessant? Abonneer je dan. En stuur hem vooral ook door!
Dit was de elfde editie van Over Morgen. De vorige edities gemist? Klik op de links hieronder om ze terug te lezen: