Wat als lezers niet langer consumenten maar eigenaren zijn?
Verandert Web3 ons denken over abonnementen?
Beste lezer,
Welkom bij mijn nieuwsbrief Over Morgen. Een nieuwsbrief waarin ik iedere twee weken in ga op ontwikkelingen en innovatie in de regionale journalistiek.
In de vorige editie presenteerde ik een selectie uit de honderd verwachtingen voor het nieuwe jaar bij Nieman Lab. Een van die verwachtingen was de introductie van nieuwe verdienmodellen in journalistiek en media door Web3.
Misschien ben ik zelf in duizelingwekkende vaart een nieuw konijnenhol ingetuimeld maar als ik nu terugkijk op die lijst van Nieman Lab verbaast het me dat van de honderd maar een iemand naar Web3 verwees. Want Web3 lijkt plotseling overal te zijn.
Of nou ja, overal? Er wordt vooral veel over gepraat. Het aantal toepassingen is nog niet zo heel groot. Maar beloftes zijn er genoeg.
Wat is in hemelsnaam Web3…
Dat maakt het wel lastig om precies vast te pinnen wat Web3 nou is. Ja, het is internet gebaseerd op de infrastructuur van de blockchain. Maar wat betekent dat in de praktijk? Wat verandert er? Technologietijdschrift Wired interviewde Gavin Wood, de bedenker van de term en het concept, en vroeg hem om een korte definitie. Zijn antwoord: ,,Less trust, more truth.”
Met zo’n antwoord kan je nog steeds alle kanten op maar in essentie gaat het erom dat hij vindt dat het internet transparanter moet worden. Teveel is nu gebaseerd op vertrouwen. We gaan ervan uit dat de services waar we online gebruik van maken netjes omgaan met onze data. Dat als we online iets kopen, we dat ook krijgen.
De meesten van ons zetten daar geen vraagtekens bij. We vertrouwen erop dat de bedrijven waarmee we zaken doen van goede wil zijn. De ideologie achter crypto (en daarmee ook achter Web3) is er echter een van gestold wantrouwen in gevestigde instituties. Better safe than sorry. Het enige dat je werkelijk kan vertrouwen is jezelf en de enen en nullen van de computercode die je kan lezen.
Belangrijk aspect daarbij is eigendom. Web3 gaat namelijk ook heel erg over van wie het internet is. Bij Web3 is het internet van de gebruikers, bij Web2 van grote bedrijven als Google en Facebook. Door de blockchain kunnen we met Web3 decentraal en transparant vastleggen van wie online iets is en op basis daarvan nieuwe platformen bouwen. (In theorie dan, in praktijk moet je vooralsnog toch wel aardig kunnen programmeren vrees ik.)
…en wat heeft de journalistiek eraan?
Digitaal eigendom is waar de verdienmodellen van media en journalistiek ook weer om de hoek komen kijken. In de vorige nieuwsbrief ging het al kort even over NFT’s (non fungible tokens), contracten op de blockchain die vastleggen van wie een digitaal object is. Met die NFT’s kan je de rechten van foto’s in je archief verkopen of voorpagina’s veilen om extra inkomsten te genereren.
Aardig, zo’n extra inkomstenbron. Al is het niet heel disruptief. Spannender zijn de ideeën van Jarrod Dicker. Dicker is voormalig hoofd innovatie bij de Washington Post en een van de eerste adepten van Web3. Maart vorig jaar schreef hij al over de mogelijkheden die Web3 biedt voor nieuwe relaties tussen producent en consument.
Peter Kafka interviewde hem bovendien afgelopen week in zijn podcast Recode Media:
Ook bij Dicker speelt digitaal eigendom een belangrijke rol. En dan vooral wat het eigenaar zijn met ons doet. Het maakt ons meer betrokken bij het product als het van ons is. We vinden het belangrijk dat het blijft bestaan, dat het zich ontwikkelt. Net zoals we in een koophuis eerder geneigd zijn te investeren in nieuwe kozijnen dan in een huurhuis.
De relatie die nieuwsmedia nu nog met hun online lezers hebben is er een waarbij lezers eigenlijk huurders zijn. Voor hun abonnementsgeld krijgen ze elke dag een trits artikelen. En hoewel eigenlijk alle nieuwsmedia propageren de lezer centraal te stellen, heeft die lezer eigenlijk nergens daadwerkelijk invloed of zelfs maar de kans om van zich te laten horen.
Dat is anders als ze mede-eigenaar zijn van een publicatie. Hun geld geeft hen ook een stem. Hoe die stem er precies uitziet, moet natuurlijk goed vastgelegd worden. En aan de journalistieke onafhankelijkheid zou je ook als eigenaar op geen enkele manier moeten kunnen tornen. Maar waarom zou je als lezer geen stem kunnen hebben in welke columnist of verslaggever wordt aangetrokken? Of mogen stemmen over welk onderzoeksproject wordt opgepakt?
Hopelijk geeft dat een bloeiende publicatie. Iets waar de eigenaar-lezers ook weer van profiteren want in ruil voor hun investering pleit Dicker ervoor dat zij tokens (cryptomunten) krijgen. En als die tokens gewild zijn, betekent dat winst voor wie ze in zijn bezit heeft. Of als je als publicatie bijvoorbeeld artikelen verkoopt als NFT, je eigenaar-lezers delen in de opbrengst.
Uiteindelijk zal het merendeel van de lezers wellicht vooral willen consumeren en helemaal geen zin hebben in eigendomsrechten. Een stelling die Kafka ook aan Dicker voorlegt. Volgens hem hoeft ook echt niet elke lezer eigenaar te worden. Investeren is er vooral ook voor de ‘superfans’. Mensen die zich zo betrokken voelen bij een medium dat ze meer willen dan alleen consumeren. Mensen ook waar je als medium meer uit kan halen.
Betekent het dat de krant straks in handen is van de lezer? Daar heb ik dan weer mijn twijfels bij. Ik zie wel een toekomst waarin geëngageerde burgers zich verenigen in een DAO (een samenwerkingsverband van kleine investeerders om samen een grote aankoop te doen) om zo bijvoorbeeld een noodlijdend medium te redden. Alleen lijken die tijden in Nederland voor de meeste kranten wel voorbij nu ze in handen zijn van de goed renderende conglomeraten Mediahuis en DPG en online abonnementen echt een vlucht nemen.
Eerder verwacht ik een DAO als onderliggend kapitaal voor start-ups in de journalistiek. Als inwoners samen eigenaar zijn van een nieuwsmedium in je stad is best een aanlokkelijk vooruitzicht. Al vermoed ik dat het oude vertrouwde abonnementsmodel ook daar voorlopig nog wel even de voorkeur zal houden.
Op echt korte termijn zal Web3 eerder opduiken in landen waar de persvrijheid onder druk staat zoals Rusland of Turkije. Hetzelfde zie je nu ook al met de populariteit van cryptomunten als Bitcoin. In het Westen is crypto vooral interessant als investering, in landen als Nigeria is de Bitcoin echter een broodnodig alternatief voor de weinig betrouwbare lokale valutamarkt. Een DAO zou bijvoorbeeld in Rusland financiële rugdekking aan onafhankelijke journalisten kunnen geven zonder het risico dat de staat hen financieel afknijpt om hun werk te bemoeilijken.
Ja, het is nog speculeren. En wat er van de wilde ideeën in deze pioniersfase overblijft, wie zal het zeggen. Maar het komt dichterbij.
Vond je deze nieuwsbrief interessant? Abonneer je dan. En stuur hem vooral ook door!
Dit was de achtste editie van Over Morgen. De vorige edities gemist? Klik op de links hieronder om ze terug te lezen: